به بهانه سالروز درگذشت مارگریت یورسنار
نویسنده واقعی، آنهایی اند که در مقابل واقعیت های تلخ زندگی شان مقاومت می کنند و می گذارند واقعیت پنهان زندگی شان جایی آن گوشه کنارها شخصیت های داستانی شان کنجکاوی کند. چشم دوختن یا جست و جو در گوشه و کنار زوایای پنهان وجود یک نویسنده، چقدر می تواند برای خواننده کنجکاو و وسوسه انگیز باشد!
زوایای پنهانی وجود نویسندگان، گاهی در یک شخصیت داستانی خلق می شود و خواننده فارغ از عینیات، به اصل و ماهیت حقیقی زندگی نویسنده در شخصیت داستانی شان پی ببرند. به همین خاطر، اغلب نشانه ها و قرار دادها را نویسنده در خلق شخصیت های داستانی شان خلق می کنند تا شاید پس از مرگشان، خوانندگان از حقیقت و ماهیت موضوع آشنا شوند.
«مارگریت یورسنار» از آن دست نویسنده هاست که برای پیدا کردن ویژگی های زندگی اش، فقط کافی است داستان هایش را بخوانیم. يورسنار تنها بانويی است كه در تاريخ چهار قرن آكادمی فرانسه توانست به عضويت آن درآيد و به جمع چهل نفره «جاودانگان» راه يابد. علت اين موضوع فقط دانش شگفت‌انگيز او بود. يورسنار هم از علوم قديم بهره‌مند بود و هم از دانش جديد زمان خود.
رضا رضایی مترجم رمان «شراره ها» مارگریت یورسنار، گفت که: «يورسنار در «شراره‌ها» نمادهای بسياری را از اساطير و تاريخ يونان به كار برده و اين اثر حاصل بحرانی عشقی و البته نوعی جست وجو برای ارزش‌های ابدی است.» خود يورسنار در جايی گفته بود كه اين قطعه‌ها اعتراف‌گونه و محصول بحرانی عشقی و البته جست و جوی ارزش‌های ابدی هستند.
ولی اظهار نظر هموطنش جالب به نظر می آید. «مارگریت دوراس» نویسنده فرانسوی که آثارش به فارسی ترجمه شده است؛ آثار نویسندگانی مانند «مارگریت یورسنار» را در اغلب موارد «خسته‌کننده» توصیف می‌کند و می‌گوید: «فکر می‌کنم همه این نویسندگان کتاب‌هایشان را به یک شکل و با یک ترفند می‌نویسند.»
یورسنار در زمان آغاز جنگ دوم جهانی به آمریکا مهاجرت و در آنجا آثار بزرگی منتشر کرد. او برخلاف بسیاری از نویسندگان همعصرش، در زمینه فعالیت های اجتماعی مانند حفاظت در محیط زیست، دفاع از حقوق مدنی، مبارزه با گسترش سلاح های هسته ای، فعالیت های صلح طلبانه حضور پُر رنگ و ارزشمند داشت و مقاله های متعددی در نشریه های گوناگون نوشت.
«مارگریت یورسنار» در عصر ۱۷ دسامبر ۱۹۸۷ (۲۶ آذر ۱۳۶۶ خورشیدی) در جزیره مونت دزرت امریکا در گذشت. بر روی سنگ قبر او نوشته شده است: «اینجا کسی است که شاید تمام زندگی اش را برای آزاد شدن قلب انسان گذاشته است.»
مصطفی بیان
این یادداشت در شماره ۵۴۹، شنبه ۳۰ آذر ۱۳۹۲ در هفته نامه چلچراغ چاپ شد.