تقدیر از محسن درجزی در روز قلم
مصطفی بیان / داستان نویس
فرانسوی ها نویسنده ای دارند به نامِ «اُنوره دو بالزاک»؛ نویسنده ی قرن نوزدهم. منتقدها و علاقه مندان به بالزاک بر این باور هستند که اگر روزی به هر دلیلی شهر پاریس با خاک یکسان شود از روی رمان های بالزاک می توانند مجدد شهر پاریس را بازسازی کنند!
بالزاک نویسنده ی نامدار فرانسوی و از پیشگامانِ مکتب رئالیسم اجتماعی است. او با ذکر جزئیات در بناها، خیابان ها، پل ها و همچنین لباس های مردها و زنان در رمان هایش بسیار مشهور است. زیرا وی نویسنده ی جزئی نگر است و جزئیات را بسیار ظریف و با دقت در داستان هایش می آورد.
حالا چرا مقدمه ی یادداشتم را با آوردنِ نامِ بالزاک آغاز کردم؛ زیرا نمونه ی بارز از این شکل از نگارشِ داستان نویسی را ما در رمانِ «آشوب» اثر محسن درجزی داریم.
اگر می خواهیم بدانیم نیشابور در دوره ی پهلوی دوم به چه شکلی بوده و یا بخواهیم با بناها، خیابان ها و حوادثِ شهر نیشابور در آن دوران آشنا شویم؛ بهترین منبع، رمانِ «آشوب» است!
محسن درجزی به عنوان یک نویسنده ی نیشابوری، ماهرانه و هنرمندانه ادای دینی به دیار خود کرده است و نشانه هایی از نیشابور قدیم را در جای جای داستان آورده است: کاروانسرای شیردار، آب سلطان آباد (خیابان هفده شهریور)، فلکه شغال ها (میدان حافظ)، پی بره ( اواسط کوچه ی میرآبادی های فعلی، جنب میدان باغات)، هتل خیام (جنب بانک ملی مرکزی)، خیابان خاکی شمالی (خیابان فردوسی شمالی)، سینما ایران، کارخانه روغن نباتی، گاراژ رحیم زاده، امیران، خیام و….
داستان «آشوب»، پیرامون زادگاه خودِ نویسنده، نیشابور، نوشته شده است؛ و از نظر مضمون، مربوط به پایین ترین طبقات اجتماعی، یعنی فقر، فساد اخلاقی و قاچاق است.
رمان «آشوب» از نظر ایجاد ارتباط و عواطف عمیق عاشقانه بین شخصیت های اصلی داستان و از نظر اصول فن داستان نویسی، به عنوان یک «شاهکار ادبی»، نقطه عطفی در قصه نویسی «محسن درجزی» محسوب می شود.
«آشوب» نام دختری چشم آبی که در دل ها آشوب بر پا می کند و با قرار دادن آیینه مطمئن است که مردان جوان به خوبی او را مشاهده می کنند.
محسن درجزی، داستان نویس و نمایشنامه نویس، متولد سال ۱۳۳۰ در نیشابور است. از او پنج رمان با عنوان های : «سالهای درنگ»، «آشوب»، «غلام غلمان»، «سیب به سر» و «اسمی که هرگز پیدا نشد» منتشر شده است. شنبه ۲۱ تیر ماه سالِ جاری به بهانه ی روز قلم به همت انجمن های مردم نهاد شهرستان نیشابور و تعدادی از دوستداران قلم و کتاب از استاد محسن درجزی قدردانی شد.