«النور کاتن» نویسنده‌ای که با دومین رمان خود در ۲۸سالگی به‌عنوان جوان‌ترین برنده مهم‌ترین جایزه ادبی جهان معرفی شد. رمان کاتن با عنوان «پرفروغ ها» (Luminaries)داستانی است درباره جست و جوی معادن طلا در قرن نوزدهم است. این داستان به طرز عجیبی متاثر از داستان های ویکتوریایی است. این کتاب که با داستانی معمایی، روایتی است از هجوم آدم ها به سمت معادن طلا در نیوزیلند، ساختاری دارد منطبق با جدول های نجومی و حجم هر فصل از رمان دقیقا نصف حجم فصل پیش از خود است. «رابرت مک فارلین»، رئیس هیئت داوران، این رمان را «یک اثر شگفت انگیز، یک کار پرفروغ» خواند. رمان کاتن طولانی‌ترین رمانی است که در تاریخ جایزه ۴۵ ساله بوکر، برنده شده است.
«النور کاتن» (Eleanor Catton) متولد ۲۴ سپتامبر ۱۹۸۵در اونتاریوی کاناداست. زمانی که شش سال داشت با پدری اهل فلسفه و مادری کتابدار به نیوزلند برگشت (چون پدر و مادرش آن جایی بودند). او فارغ التحصیل نویسندگی خلاق در مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه ویکتوریا در ولینگتون است. اولین رمان خود را با عنوان «نمایش تمرین» به عنوان پایان نامه کارشناسی ارشدش در سال ۲۰۰۸ منتشر کرد که به شدت مورد تحسین قرار گرفت و چندین جایزه دریافت کرد.
کاتن با انتشار دو رمان در فاصله زمانی پنج سال توانست مورد تحسین و تقدیر از سوی منتقدین و انجمن های ادبی قرار گیرد و جوایز ادبی مانند جایزه نویسندگی خلاق (۲۰۰۷)، جایزه لوئیس جانسون (۲۰۰۸)، جایزه بتی ترسک (۲۰۰۹)، جایزه بهترین کتاب داستانی انجمن نویسندگان نیوزیلند کلیسای هوبرت (۲۰۰۹)، جایزه کتاب اول گاردین (۲۰۰۹)، جایزه ادبی اورنج (۲۰۰۹) جایزه رمان اول سایت آمازون (۲۰۱۰) را در کارنامه ادبی خود به ثبت برساند. او به عنوان جوان ترین نویسنده برگزیده جایزه ادبی من بوکر ۲۰۱۳ (Man Booker Prize Award 2013) معرفی شد.
النور کاتن شخصیتی آرام دارد، اما وقتی می خواهد درباره کتابش صحبت کند، دیگر آرام نیست. در این حالت است که او برخلاف ظاهر آرامش، پرتحرک ظاهر می شود و اصلا قبل از این که چیزی بگوید، دست هایش را حرکت می دهد. شاید همین اشتیاق اوست که سبب شد تا نویسندگان کهنه کاری را که در فهرست نهایی بوکر حضور داشتند پشت سر بگذارد و برنده شود.
او بعد از شنیدن خبر برنده‌شدنش گفت: «خوشحالم که رمان طولانی‌ای که کابوس ناشر بوده، برنده این جایزه شده است.» این رمان در زمان انتشار به‌عنوان «کابوس ناشران» معروف بوده است. درنهایت نیز ناشری حاضر شد رمان کاتن را منتشر کند. کاتن از ناشر «گرانتا» که این کتاب را منتشر کرده تشکر کرد که با انتشار چنین کتابی تعادل میان پول و زیبایی به‌وجود آورده است.
«ناشران به نوشته های نویسندگان جوان اعتماد نمی کنند و معمولا اسم نویسندگان جوان را کوچک تر از عنوان کتاب چاپ می کنند.»
کاتن می‌گوید برای نوشتن این رمان از واقعه‌های قدیمی الهام گرفته است؛ «در زمانی که من هنوز دانشجو بودم، یک پروژه برداشتم؛ ثبت روزنامه‌های قدیمی دهه ۸۰٫ در زمانی که من این پروژه را به سرانجام می‌رساندم، داستان‌های عجیبی می‌خواندم و همان داستان‌ها باعث شد که ایده اصلی قصه‌ام را پیدا کنم.» جالب است بدانید که النور به هیچ عنوان برای رسیدن به این جایزه برنامه‌ریزی نکرده بود، در حقیقت او زمانی که شروع به نوشتن این کتاب کرد، فکرش را هم نمی‌کرد که نامش در بین نویسندگانی دیده شود که جایزه بوکر را به خودشان اختصاص داده‌اند.
کاتن در خانواده ایی که کتاب را «یار مهربان» می دانند، تولد یافت. پدرش فارغ التحصیل دانشگاه وسترن انتاریو و مادرش کتابدار کتاب کودکان است. این بود که کتاب بخش مهمی از زندگی اش را تشکیل داد: «بیشتر عمرم را در کتابخانه می گذراندم. همین جا بود که با کتاب های «تن تن» و «آستریکس» آشنا شدم و تحت تاثیر آن قرار گرفتم. همیشه در زندگی ام به شخصیت های مهم زندگی ام فکر می کنم؛ تن تن و دیمیتری کارامازوف.»
النور از کودکی با داستان های کلاسیک آشنا شد و در نهایت داستان های نویسندگان نیوزیلند برایش منحصر به فرد بود. او می گوید: «ما در آستانه تغییر جدید در ادبیات نیوزیلند هستیم.» نیوزیلند کشوری در جنوب غرب اقیانوس آرام است. این کشور از دو جزیره بزرگ و تعداد زیادی جزیره کوچک تشکیل شده. نیوزیلند فاصله زیادی با دیگر خشکی های کره زمین دارد به طوریکه استرالیا نزدیک ترین همسایه این سرزمین در دو هزار کیلومتری آن قرار دارد. بیشترین جمعیت این کشور را مهاجران اروپایی تشکیل می دهند. نیوزیلند تحت مستعمری پادشاه بریتانیا است.
النور عاشق داستایوفسکی است و می گوید که رمان «برادران کارامازوف» را خیلی دوست دارد: «این رمان یکی از اسرارآمیزترین نوشته های قرن نوزدهم به حساب می آید و از آن جا که رمان من هم در قرن نوزدهم روی می دهد، خیلی برایم جالب بود که از ساختار روایی آن استفاده کنم.»
کاتن تاکید می کند:«من فکر می کنم نوشتن یک استعداد و قریحه است، اما فکر می کنم استعداد در کنار مطالعه دقیق می تواند سازنده و مفید باشد. اما جایزه ادبی که بسیار خوب است. زیرا با ارائه آنها به من، امنیت کافی را برای ادامه نوشتن می دهد.»
کاتن از میان نویسندگان معتبر و خوش نام همچون نوویولت بولاوایو (نام‌های تازه‌ای لازم داریم)، جیم کریس (فصل برداشت)، جومپا لاهیری (زمین پست)، روث اوزکی (قصه حال)، کالوم توبین (عهد مریم) توانست با رمان «پر فروغ ها» برنده جایزه ۵۰ هزارپوندی بوکر ۲۰۱۳ شود. او می گوید: «من احساس می کنم در نقش یک نویسنده بی دست و پا هستم. من هنوز یک دانش آموز هستم و همه چیز با یک تمرین خوب رخ خواهد داد.» النور کاتن به خوبی می داند که دیگر باید نگاهی متفاوت به دنیا داشته باشد: «از لحظه ای که اسمم را اعلام کردند متوجه شدم که زندگی عادی نخواهم داشت، اما دوست دارم از پولی که برنده شده ام، استفاده کنم.»
«النور کاتن»نویسنده است که در توصیف روابط خانوادگی و تعلق خاطر به اشیا و اشخاص مهارت بسیاری دارد. او در حال حاضر در اوکلند زندگی می کند و مدرس نویسندگی خلاق در موسسه تکنولوژی Manukay است.
مصطفی بیان
این مقاله در روزنامه آرمان / شماره۲۳۵۵/ دوشنبه ۱۸ آذر ۱۳۹۲ چاپ شده است