آثار کلاسیک ادبی، میراث ماندگار و بی مرز فرهنگ و هنر بشری به شمار می روند. این آثار تقریبا به همه زبان های زنده دنیا ترجمه شده است و به خاطره های جهان پیوسته اند.
«کلبه عموتم»، برای بیشتر ما اسم آشنایی‌ست. اکثر ما حداقل یک بار درباره موضوع و اهمیت آن شنیده‌ایم. داستان این کتاب، درباره زندگی تلخ و غم‌انگیز بردگان است. بردگانی که با گذشت زمان، معنای آزادی را از یاد برده‌اند و خود را محکومینِ ابدیِ این زندگی رقت بار می‌دانند. عمو تام (عمو تُم) نام یکی از همین انسان‌هاست. برده‌ای مؤمن و فداکار که همیشه به خدای خود ایمان دارد و در هیچ شرایطی وجود او را انکار یا از او شکایتی نمی‌کند؛ بلکه همیشه او را شکر می‌کند و توکلش را به او از دست نمی‌دهد. سرنوشتِ تلخِ عموتام از جایی شروع می‌شود که اربابش، شلبی، مجبور به فروش او می‌شود. تام مجبور به ترک خانواده و فرزندانش می‌شود تا با ارباب جدیدش راهیِ شهر و دیاری دیگر شود. در این مسیر، او با دختر کوچکی به نام ایوانجلین سنت کلارا آشنا می‌شود و در یک اتفاق جان او را نجات می‌دهد. پدر ایوا، به خاطر مهر و محبتی که دخترش نسبت به تام داشته، او را از اربابش می‌خرد. زندگی تام تا زمانی که ایوا و پدرش پشتیبانِ او بودند به خوبی می گذشت، اما این آرامش، دیری نپایید و ایوانجلین می‌میرد، و کمی بعد پدرش نیز در جریان یک زد و خورد زخمی مهلک برمی‌دارد. برده‌ها را می‌فروشد و تام بیچاره به دست سیمون لگری خشن می‌افتد که او را به کشتزار پنبه خود می‌برد تا از او یک مراقب بسازد. تام از بدرفتاری با برادرانش سرباز می‌زند، و به نیروی ایمانش، جرئت می‌کند با اربابش به مقابله برخیزد. ارباب خشمگین می‌شود و او را تا سرحد مرگ می‌زند. هنگامی که پسر ارباب سابق تام موفق می‌شود پس از جستجوهای فراوان، وی را بیابد تا نجاتش دهد و او را به میان خویشانش بازگرداند.، تنها آخرین کلمات او را می‌شنود که روی لبانش به سردی می‌گراید: کلمات عشق و بخشش. اما درسی که تام می‌دهد به هدر نمی‌رود و پسر جوان، چون به خانه باز می‌گردد، همه بردگان پیشین خود را آزاد می‌کند. در کنار زندگی عموتام، ما زندگی بردگان دیگری را هم دنبال می‌کنیم و می‌بینیم که آنها چه‌طور بر سر آزادی چیزی که حق مسلّم هر انسانی است می‌جنگند و در برخی مواقع حتی جان خود را هم از دست می‌دهند.
خانم «هريت بيچر استو» (Stowe Harriet Beecher) از نامی ترین نویسندگان ادب پایداری سیاهان در آمریکا، در ۱۴ ژوئن ۱۸۱۱ (۲۴ خرداد) در «قريه ليچفيلد» در استان كنتاكی در خانواده‌ای مذهبی متولد شد. او هفت برادر و دو خواهر داشت. برادرانش همگی وارد خدمات مذهبی شدند و خواهر بزرگترش مدير يک دبستان بود. هريت در سيزده سالگی در مدرسه خواهرش به تدريس پرداخت. او در ۲۱ سالگی به همراه خانواده‌اش به اوهيو سفر كرد و در آنجا نيز به تدريس مشغول بود. در ضمن به فراگيری زبان های فرانسه، ايتاليايی و لاتين و آموزش نقاشی نيز مشغول شد. وی در اين سال ها از نزديک شاهد زندگی سياهان و ظلمی كه بر آنان می‌رفت بود. در سال ۱۸۳۶ هريت با كشيشی بنام «كالوين استو» ازدواج كرد. آنها زندگی خود را با فقر آغاز كردند و صاحب هفت فرزند شدند. با اين وجود هريت زندگی فعالی داشت و برای چند روزنامه مقاله می‌نوشت. در سال ۱۸۵۱ در مطبوعات بحث گرم و پرشوری درباره آزادی برده‌ها مطرح بود. در همين هنگام عده‌ای از دوستان هريت به او پيشنهاد كردند كه درباره زندگی برده ها داستانی بنويسد و او دست به كار تأليف اين كتاب شد كه در سال ۱۸۵۱ فصل اول آن منتشر شد.
هنگامی که فصل اول رمان را به روزنامه « نشنال اِرا» فرستاد که طرفدار لغو بردگی بود، فکر نمی‌کرد داستان این‌قدر طولانی شود، اما در پی استقبال زیاد خوانندگان، هم‌چنان به نوشتن آن ادامه داد.
«کلبه عموتم»، در سال ۱۸۵۲ به صورت کتاب منتشر شد و در عرض نه ماه، صد و پنجاه هزار نسخه آن فروش رفت. طوری که چاپخانه های ابتدایی آن دوران مجبور بودند شبانه‌روز کار کنند تا کتاب را به موقع به دست مشتریان برسانند. هريت كه در زمان انتشار كتاب زنی چهل ساله و گمنام بود پس از انتشار چاپ نخست كتاب نويسنده سرشناس و مشهوری شد و كتابش در سراسر جهان طرفدار پيدا كرد. او پس از تأليف «كلبه عمو تم»، كتاب های ديگری نيز نوشت كه هيچ كدام به اندازه «كلبه عمو تم» شهرت جهانی نيافتند.
خانم «هريت بيچر استو» بیش از بیست کتاب از جمله رمان، سه خاطرات سفر و مجموعه مقالات و نامه ها به یادگار گذاشت؛ از جمله مروارید جزیره (۱۸۶۲)، سالخوردگان شهر (۱۸۶۹)، پیشی کوچولو بید مجنون (۱۸۷۰)، بایرون بانوی توجیه (۱۸۷۰)، همسر من و من (۱۸۷۱)، پینک و استبداد سفید (۱۸۷۱)، زن در گذر تاریخ مقدس (۱۸۷۳)، برگ نخل بادبزنی (۱۸۷۳)، ما و همسایگان ما (۱۸۷۵). هريت با تأليف شاهكار خود «كلبه عمو تم» كوشيده است زندگی غم انگيز و ذلت بار سياهان را نشان دهد و از آزادی آنان دفاع كند. قدرت خلاقیت و استعداد تنظیم وقایع داستان، خاصه حس انساندوستی که در سراسر کتاب به چشم میخورد، موجب پیدایش جنبش های ضد بردگی شد و نویسندگان را بر آن داشت تا به پیروی از هریت استو که اولین بار جرأت مطرح ساختن چنین موضوعی یافته بود، کتاب هایی بنویسند.
«کلبه عمو تم» کتابی است با موضوع ضد برده داری و تاثیر زیادی بر روی موضوع آمریکایی‌های آفریقایی‌تبار و برده داری در آمریکا گذاشت. این کتاب پرفروش ترین کتاب داستان در قرن نوزدهم و دومین کتاب پرفروش بعد از انجیل بود و در چاپ اول ۳۰۰ هزار عدد از آن فقط در آمریکا فروش رفت.
خانم هريت بيچر استو، نویسنده محبوب جهان، رمان معروفش به بیش از سی زبان زنده دنیا ترجمه شده است. همچنین شرکت های معتبر فیلم سازی جهان از آن فیلم های متعددی در قالب سریال تلویزیونی، سینمایی و کارتون انیمیشن با نام های مختلف با ایفای نقش هنرمندان و کارگردانان بنام و مشهور جهان به تصویر کشیده شده اند. مانند ۱۹۱۴ (رابرت ویلیام دیلی / آمریکا)، ۱۹۱۸ (جی. سرل داولی / آمریکا)، ۱۹۲۷ (هری هرس / کانادا)، ۱۹۷۶ (آل آدامسون / آمریکا)، ۱۹۸۷ (استن لدن / آمریکا).
پس از ۹ سال از انتشار کلبه عمو تم و در سال ۱۸۶۱، جنگ داخلی آمریکا آغاز شد که سرانجام آن صدور فرمان لغو بردگی بود. وقتی «آبراهام لینکلن» (رئیس جمهور وقت امریکا) در ابتدای جنگ داخلی آمریکا با «هریت بیچر استو» دیدار کرد. از او نقل شده است که گفت: «او زن کوچکی است که جنگ بزرگی به راه انداخته‌است». خانم «هريت بيچر استو» از نامی ترین نویسندگان ادب پایداری در آمریکا در اول ژوئیه سال ۱۸۹۶ در هارتفورد، کانتیکات در گورستان تاریخی در آکادمی فیلیپس در «ماساچوست» به خاک سپرده شد. در حالي كه سودجويان ستمگر را كه حيات هزاران موجود انسانی را فدای منافع شخصی خود میكردند رسوا كرد و قلوب نجيب و شريف انسان های عادل را عليه آنان به خشم و طغيان درآورد.
مصطفی بیان
این یادداشت در روزنامه آرمان دوشنبه ۲۶ خرداد ۹۳ به چاپ رسید