نویسنده، داستان نویس، قصه‌نویس، رمان نویس و … کیست؟ انسان با تخیل زنده است و با تخیل زندگی می‌کند.داستان یا قصه، باز آفرینش رویدادها و حوادث به ظاهر واقعی است. داستان یا قصه فرآورده‌ای است تخیلی که در جهان خود واقعی نمایانده می‌شود.نویسنده به کسی گفته می‌شود که به نوشتن می‌پردازد و تخیل خود را روی کاغذ می‌آورد. نویسنده، خالق و آفریننده حوادث و شخصیت‌های داستان است که آن واقعیت ندارد.شاید با خودتان تصور می کنید که نویسنده‌ها آدم‌های عجیب و غریبی هستند. غالبا تو خودشان هستند و دائما با خودشان حرف می‌زنند. به یک نقطه خیره می شوند و سر مدادشان را می‌جوند و اتاقشان پر از کاغذهای خط خطی و مچاله شده است! پیشرفت علم و فناوری تا اندازه‌ای باعث شد نویسنده‌های امروز ما کمی منظم‌تر شوند. دیگر سر مداد را نمی‌جوند و اتاقشان پر از کاغذ مچاله شده نیست! دیگر نیازی به مداد و کاغذ ندارند. راحت پشت رایانه می‌نشینند و ساعت‌ها بدون اینکه متوجه تغییر زمان شوند یک رمان هزار صفحه‌ای را تایپ می کنند!نویسنده فقط برای سرگرمی خواننده داستان نمی نویسد. گاهی قلمش از زبان هم نیش‌دارتر و بیانش اعتراض‌آمیزتر می گردد. اعتراض او به بی‌نظمی اجتماع زمان خود است. او با خلق شخصیت‌های خیالی خود قصد دارد به خواننده بفهماند که به عملکرد جامعه معترض است. اینگونه نویسنده‌ها درتاریخ بسیار بود‌ه‌اند.هر کشوری متناسب با تمدن، زبان و ادبیات سرزمینش، نویسنده‌های بزرگ و معتبری دارد. گاهی از آنها، شهرت و اعتبارشان از مرزهای کشورشان فراتر می‌رود و کتاب‌هایشان به سایر زبان‌ها ترجمه می‌شود و حتی نویسنده‌هایی هستند که شهرت و اعتبارشان از داخل کشورشان بیشتر است!نویسنده گنجینه یک سرزمین است. امروز در بسیاری از کشورها برای نویسنده‌هایشان ارزش قائل هستند و با وجود اینکه بیش از یک قرن از مرگشان گذشته است؛ ولی نام و آثارشان زنده و جاودانه است. در اکثر میدان های بزرگ و پارک‌های معروف دنیا مجسمه یادبودی از نویسنده‌ها ساخته شده است و کتابخانه ها و انجمن های بسیاری به نام آنها تاسیس شده و فعال است و جوایز بزرگ ادبی به نام آنها هر سال برگزار می‌گردد و در آن نویسنده‌های جوانی برگزیده می‌شوند. شب نشین‌هایی در کافه‌ها، رستوران ها و دانشگاه‌ها برای گرامیداشت آنها تشکیل می‌شود و در یکصدمین سال تولد یا سالمرگشان تمبرهای یادبودی چاپ و منتشر می‌شود.در اینجا از چند نویسنده بزرگ دنیا نام می ببرم که امروز در میدان‌های بزرگ و پارک‌های معروف دنیا مجسمه‌های یادبودی شبیه آنها توسط هنرمندان مجسمه‌ساز بنا شده است؛ تا اگر امروز من و شما از کنار آنها می‌گذریم کتاب‌هایشان و شخصیت های داستانی‌شان برای لحظه‌ای کوتاه در ذهنمان تداعی گردد.اگر به مطالعه ادبیات جهان علاقه‌مند هستید؛ به طور یقین با من موافقید که بیشترین نویسندگان معتبر جهان در کشورهایی نظیر انگلیس، فرانسه، ایتالیا، آلمان، آمریکا و اسپانیا می‌زیستند.به عنوان مثال در انگلیس، سرزمینی که نصف روزهای سالش آسمان ابری و بارانی است شخصیت‌های داستانی بزرگی مانند دیوید کاپرفیلد، الیورتوییست، رابینسون کروزوئه، شرلوک هولمز و هرکول پوآرو خلق شده‌اند و ما را با ماجراجویی‌هایشان سرگرم کردند!انگلیس، زادگاه نویسندگانی بزرگ همچون «ویلیام شکسپیر»، «چارلز دیکنز»، «جاناتان سوییفت»، «رابرت لوئیس استیونسن» و «سرآرتروکانن دویل» است؛ نویسندگانی که امروز در میان ما نیستند و فقط یادبودهایی از آنها در میدان‌های بزرگ دنیا نصب شده است یا آثارشان در کتابخانه‌ها و سایت‌های مجازی موجود است.اگر به پارک لینکلن در شیکاگو بروید می‌بینید که مجسمه یادبود ویلیام شکسپیر روی صندلی نشسته و به نقطه‌ای خیره شده است یا مجسمه یادبود مارک تواین در کتابخانه عمومی شهرستان فینی در باغ شهر کانزاس، پارک مونروویا، در کنار رودخانه می‌سی‌سی پی و در المیرا کلاس کالج بنا شده است.داستان‌های دیوید کاپرفیلد، آرزوهای بزرگ، الیورتوییست، داستان دوشهر و فروشگاه عجایب کهنه (دختری به نام نِل) را مطالعه کرده‌اید یا به طور یقین فیلم‌های سینمایی آنها را دیده‌اید.
می‌گویند که دیکنز اولین سوپراستار عالم ادبیات بوده است. او در عصر خودش رکوردهای عجیبی در زمینه فروش به جا گذاشت و کتاب‌هایش ظرف چند روز تمام می‌شد. اینکه در سال ۱۸۴۱، شش هزار نفر در بندر نیویورک روی سر و کول هم بپرند تا از اولین کشتی انگلیسی رسیده، با فریاد بپرسند که «بالاخره نل کوچولو مرد یا نه؟» خیلی عجیب است. به افتخار رمان ارزشمند «فروشگاه عجایب کهنه» در پارک لندن مجسمه نِل در کنار مجسمه چارلز دیکنز بنا کرده‌اند که نِل کنار دیکنز ایستاده و به او خیره شده است.«رابرت لوئیس استیونسون» استاد نگارش داستان های ماجراجویانه در قرن نوزدهم است و داستان «جزیره گنج» برجسته‌ترین داستان ماجرایی وی به شمار می‌رود. برای گرامیداشت وی چند بنای یادبود در نقاط مختلف دنیا ساخته شده است مانند دانشگاه ملی اسکاتلند، ایستگاه راه‌آهن لندن و در میدان پورتسموث سان فرانسیسکو . همچنین در سال ۱۹۹۴ بانک سلطنتی اسکاتلند به مناسبت صدمین سالگرد درگذشتش اسکناس‌های یک پوندی با تصویری از او چاپ کرده است.کشور فرانسه جزو آن کشورهايی است که آدم را ياد هنر می‌اندازد. بوم‌های نقاشی که در خيابان فروخته می شود و نويسندگان بزرگش همچون «ژول ورن»، «اْنوره دوبالزاک» و «آنتوان دوسنت اگزوپری» که کتاب‌هایشان در سراسر جهان ترجمه و منتشر می‌شوند.«ژول ورن» نویسنده داستان های علمی – تخیلی و خالق آثار ارزشمند مانند سفربه مرکز زمین، سفر به کره ماه، بیست هزار فرسنگ زیر دریا، دور دنیا در هشتاد روز، آتشفشان طلایی و … است که بیشتر آثار او را یا خوانده‌ایم یا در فیلم های سینمایی دیده‌ایم. وی نویسنده و آینده‌نگر فرانسوی است. در زمانی که بیشتر وسایل اختراع نشده بود و انسان موفق به سفر به کره ماه، قطب جنوب و اعماق زمین و اقیانوس ها نگردیده بود، ژول ورن با مطالعه مقالات علمی آن زمان و با کمک تخیل وسیع‌اش به نگارش رمان های علمی – تخیلی می‌پرداخت. «ژول ورن» نویسنده جهانی است و برای پاسداشت او مجسمه‌های بزرگی در میدان های معروف دنیا بنا شده است و تمبرهای یادبودی در یکصدمین سالروز درگذشتش (سال ۲۰۰۵) چاپ گردید.«شازده کوچولو» یکی از مهم‌ترین آثار «آنتوان دوسنت اگزوپری» نویسنده و خلبان فرانسوی به شمار می‌رود که در قرن اخیر در فهرست سومین کتاب پرخواننده جهان قرار گرفت. آنتوان نویسنده جهانی است و بناهای یادبودی از وی در نقاط مختلف دنیا مانند فرانسه، آمریکا و ژاپن ساخته شده است. در سال ۲۰۰۰ به مناسبت یکصدمین سالروز تولد وی برنامه‌های بزرگ ادبی در نقاط مختلف دنیا برگزار شد و در فرانسه اسکناس‌های پنجاه فرانکی با عکس وی و شخصیت داستانی‌اش منتشر گردید.مارک تواین یک نویسنده جهانی است و بیشتر آثارش به زبان‌های زنده دنیا برگردانده شده است. در سال ۲۰۱۰ همزمان با یکصدمین سالمرگ وی، برنامه‌هایی در سراسر دنیا برگزار شد. مجسمه «مارک تواین» در بیشتر کشورهای دنیا بنا شده است. مانند مجسمه تواین در کتابخانه عمومی شهرستان فینی در باغ شهر کانزاس، پارک مونروویا، در کنار رودخانه می سی سی پی و در المیرا کلاس کالج.تندیس‌های یادبود «جان اشتاین بک» برگزیده جایزه نوبل ادبیات ۱۹۶۲ در نقاط مختلف آمریکا ماند کالیفرنیا بنا شده است.در شهر پراگ پایتخت جمهوری تازه تاسیس چک بناهای یادبودی از «فرانتس کافکا» ساخته شده است. «فرانتس کافکا» یکی از بزرگترین نویسندگان آلمانی زبان در قرن بیستم است. مشهورترین اثر فرانتس کافکا رمان «مسخ» و «محاکمه» است که به چندین زبان زنده دنیا برگردانده شده است. از سال ۲۰۰۱ به افتخار این نویسنده، جایزه ادبی بین المللی فرانتس کافکا اهدا شد و بانیان اصلی آن انجمن ادبی فرانتس کافکا و شهردار پراگ هستند. اعتبار و ارزش جایزه ادبی فرانتس کافکا همانند جایزه نوبل ادبیات است. معیار اصلی برای برنده شدن در این جایزه مهم ادبی، شخصیت انسانی و مشارکت فرهنگی، ملی، زبان و بردباری مذهبی است.ادبیات کشور ما نسبت به سایر کشورهای دنیا بسیار غنی است. در تاریخ ادبیات سرزمین ما نویسندگان و شاعران بزرگی زیستند که آثاری ارزشمند به یادگار گذاشتند که آثار آنها به چندین زبان زنده دنیا ترجمه و منتشر شده است و نام و آثار آنها در کتابخانه‌ها و دانشگاه‌های معتبر دنیا در دید خوانندگان و علاقه‌مندان قرار داده می‌شود. فردوسی (توس خراسان)، عطار (نیشابور)، خیام (نیشابور)، سعدی (شیراز)، مولوی (بلخ)، سیدمحمدعلی جمالزاده (اصفهان)، بزرگ‌علوی (تهران)، جلال آل‌احمد (تهران)، سیمین دانشور (شیراز)، صادق چوبک (بوشهر)، غلامحسین ساعدی (تبریز) و صدها نویسنده و شاعر بزرگ که در نقاط مختلف کشورمان چشم به جهان گشودند یا از میان ما رفته‌اند.سوال من این است که آیا در توس خراسان، نیشابور، شیراز، اصفهان، تهران، بوشهر، تبریز بناهای یادبودی از نویسندگان و شاعران آنها ساخته شده است؟ آیا کتابخانه‌هایی به نام آنها تاسیس شده است؟ آیا انجمن های ادبی یا جایزه های ادبی به نام آنها برای زنده نگه‌داشتن نام و یاد آنها وجود دارد؟ آیا آثار آنها هنوز منتشر می شود؟ نویسندگان و شاعران کشورمان، ثروت‌های ملی ما هستند و ارزش ادبی و فرهنگی آنها از نفت و طلا بیشتر و پایدارتر است. همان طور که برنام همیشگی خلیج فارس پافشاری می کنیم؛ نگذارید کشورهایی نظیر ترکیه، آذربایجان و ترکمنستان به راحتی شاعران و نویسندگان ما را به نام خودشان ثبت ملی کنند. مانند زعفران ایرانی که در کشور اسپانیا بسته بندی و به عنوان «زعفران اسپانیا» صادر می شود!
مصطفی بیان
این مقاله در روزنامه آرمان, شنبه ۷ تیر ۹۳ به چاپ رسید