مصطفی بیان ، نامزدهای بخش نوشتاری شانزدهمین دوره جشنواره کتاب و رسانه

شانزدهمین دوره جشنواره کتاب و رسانه در بخش ‌رسانه‌های نوشتاری (روزنامه‌ها، نشریات، خبرگزاری‌ها و سایت‌های خبری) شامل خبر، گزارش، گفت‌وگو و مقاله (یادداشت، سرمقاله، تفسیر و تحلیل و نقد) و بخش رسانه‌های دیداری و شنیداری (تلویزیون و رادیو) شامل گزارش، گفت‌وگو، برنامه‌های ترکیبی و نیز بخش عکس برگزار می‌شود.

طبق اعلام دبیرخانه جشنواره، نامزدهای بخش نوشتاری شانزدهمین دوره جشنواره کتاب و رسانه (هر یک با یک تا چند اثر راه‌یافته به مرحله‌ نهایی) آثاری از این افراد است: سجاد روشنی (جام جم)، مصطفی بیان (آفتاب صبح نیشابور)، بهنام ناصح (دنیای اقتصاد)، کمال صادقی و صادق وفایی (مهر)، یاسین نمکچیان (تجربه و دنیای اقتصاد)، ندا آل طیب، محسن آزموده و ماهرخ ابراهیم‌پور (اعتماد)، مجتبی هوشیار محبوب (الف و هنرآنلاین)، ساره گودرزی (صنعت چاپ)، علیرضا غلامی (صدا و مهرنامه)، سیدمحمد زین‌الدینی و سعید خاقانی (جهان کتاب)، حسن همایون (صدا و تجربه)، سیدمهدی موسوی‌تبار (صبح نو)، مونا برجی‌خانی و سمیرا شاهقلی (تسنیم)، سیدغیاث‌الدین ملک‌حسینی (خبر جنوب)، محمدامین شرکت ‌اول (جیم)، صدیقه رضوانی‌نیا (تابناک)، سعید منافی، علی جانعلی‌پور، اسماعیل لطفی، الهه علیزاده، معصومه کاشانی، شهریار گلوانی و ابراهیم اصلانی (ندای قلم)، آزاده غلامی و سمیه قربانی (ایکنا)، رضا نامجو، امین فرج‌پور و سارا حیدرنژاد (شهروند)، هادی حسینی‌نژاد (آنا)، زهرا شریفی و محیا معصومی (لیزنا)، ندا عابد، هوشنگ اعلم و زروان بختیاری (آزما)، فرزاد گمار (ایسنا و آزما)، عاطفه رحیمی و زهرا جعفری (فرهیختگان)، محمد کلهر، حسام آبنوس و مصطفی وثوق‌کیا (فارس)، محمد میلانی و شهاب دارابیان (ایبنا)، مریم شهبازی (ایران)، فرزانه دیانتی (حمایت)، گیسو فغفوری (شرق)، علی نامجو و کوروش شیرازیان (وقایع اتفاقیه)، مجتبی احمدی (کرمان‌شهر)، افشین داورپناه (فرارو، کرگدن و ایبنا)، فرشته نوبخت (زنان امروز)، نسیم سهیلی (خراسان)، رضا کریمی (اتفاق کرمانشاه) و سیدعلی کاشفی خوانساری (نقد کتاب کودک و نوجوان).

http://www.ibna.ir/fa/doc/naghli/254058/%D8%A8%D8%B1%DA%AF%D8%B2%DB%8C%D8%AF%DA%AF%D8%A7%D9%86-%D8%AC%D8%B4%D9%86%D9%88%D8%A7%D8%B1%D9%87-%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8-%D8%B1%D8%B3%D8%A7%D9%86%D9%87-%D8%AA%D8%AC%D9%84%DB%8C%D9%84-%D9%85%DB%8C-%D8%B4%D9%88%D9%86%D8%AF

عنوان : نگاهی به داستان کوتاه «بقالی» نوشته ی برنارد مالامود

«برنارد مالامود» ، داستان نویس امریکایی، داستان کوتاه «بقالی» را در سال ۱۹۴۳ بر روی کاغذ آورد. در این تاریخ، جهان شاهد جنگ دوم جهانی بود. این جنگ علاوه‌ بر اروپا، در بخش‌ های‌ گسترده ‌ای‌ از قاره‌ آسیا و آفریقا تاثیرات‌ مخرب‌ عمده‌ ای‌ برجای‌ گذاشت. ‌این‌ جنگ‌‌ بین‌ دو بلوک‌ متحدین (آلمان ، ایتالیا و ژاپن) و متفقین (امریکا، انگلیس، فرانسه و شوروی) در گرفت.

در این شرایط نابسامانِ معیشتی و اقتصادی، برنارد مالامود توجه عمده ای به جامعه و شخصیت های اطرافش داشت و طی آن در داستانِ «بقالی» به بررسی شخصیت های داستانش می پردازد. داستان در مورد شخصیت زن و شوهری امریکایی به نام آیدا و سام است که صاحب یک بقالی ساده می باشند که فروش بقالی شان به نصف رسیده و فقط کفاف اجاره اش را می دهد. هر دو از دست یکدیگر، خودشان و کارشان حرص می خورند. سام، کارش را جدی نمی گیرد و سرخورده است. حتی شیشه ویترین بقالی اش را دستمال نمی کشد و برف های پیاده رو را برای عبور مشتریان پارو نمی کند.

در یک روز زمستانی، روزن، بازاریاب شرکت جی انداس، برای سفارش به بقالی آنها مراجعه می کند. در آن روز روزن متوجه تغییر رفتار آیدا و سام می شود. روزن خطاب به سام می گوید: «خوبی های دنیای امروز رو نه می فهمه نه قدر می دونه»

این جمله ی فیلسوفانه ی روزن باعث تشدید اختلاف بین زن و شوهر می شود. آیدا با نفرت به شوهرش نگاه می کند. انگار تک تک کلمات بازاریاب شرکت جی انداس از سمت خدا بود. سام چیزی نمی گوید. آیدا متاسف می شود و سام را سرزنش می کند.

«کی تا حالا شنیده یه بقال نه فکر بقالیش باشه نه فکر زنش؟» (متن داستان).

آیدا خود را لایق بهتر از اینها می داند و به هق هق می افتد و اشک های داغش از چشمانش سرازیر می شود.  ابتدای داستان، سام به آیدا بی محلی می کند و به حرف های همسرش توجه نمی کند. در مسیر داستان اتفاقی روی می دهد و تغییرات رفتاری در شخصیت های آیدا و سام شکل می گیرد. تردید و اضطراب در شخصیت های اصلی داستان بوجود می آید.

«دانه های برف آهسته و در سکوت، با باد پخش می شدند. به نظر می رسید دانه های برف یک لحظه در هوا می مانند، بعد باد بلند می شود و آنها را به پنجره ها می زند. شیشه ها به نرمی می لرزیدند. بعد همه چیز دوباره ساکت می شد، جز صدای تیک تیک ساعت» (متن داستان).

برنارد مالامود توجه اصلی خود را به اشخاص داستانش معطوف می کند. او اشاره می کند به وضعیت اسفبار معیشتی و اقتصادی جامعه و تغییراتی که در اشخاص داستانش در جامعه ی زمان خود رخ می دهد. مالامود نقدی بر جامعه دارد. اعتراضی که خواننده می تواند در گفتگوی سام و آیدا متوجه شود.

مالامود از زندگی و دل سردی جامعه در زمان جنگ می نویسد. بعدِ دو دهه زندگی یک زن و شوهر امریکایی، یک آپارتمان سرد و یک بقالی بی خاصیت! مالامود از این شرایط بیزار است. به ویترین های کثیف، قفسه های خالی، یخچال خالی، پیشخوان سنگی چرک، فقر و آن همه سال سختی و زحمت شخصیت های داستانش اشاره می کند. مردی که درک ندارد و قدردان نیست. از تنهایی ، توهین و قدرنشناسی می نویسد. به سردی زمستان و تصمیم به تعطیلی بقالی اشاره می کند.

نویسنده به بررسی محیط اجتماعی و حساس داستان می‌پردازد. مالامود قهرمان داستانش را تحت شرایط محیطی فلاکت بار که با محیط های غم‌ بار و با حضور اشخاص داستانش تشدید می‌کند در بوته آزمایش می‌گذارد.

خواننده با خواندنِ این داستان نسبت به امکان وقوع حوادث داستان متقاعد می شود و می خواهد بداند سام و آیدا چرا و چطور عملی را انجام می دهند. شخصیت های داستان به آرامی و هماهنگ و منسجم در مسیر داستان حرکت می کنند و اطلاعات را در اختیار خواننده قرار می دهند و برای خواننده این امکان را به وجود می آورند که به پیام و حقیقت داستان به تدریج دست پیدا کند.

از ویژگی های مثبت این داستان به باورپذیر بودنِ شخصیت ها می توان اشاره کرد. شخصیت های داستان برای خواننده قابل پذیرش است و انگیزه های آنها قابل قبول است. مالامود، ماهرانه توانسته با مقدمه چینی در پیرنگ داستان، خصوصیت های شخصیت ها، انگیزه های مورد نیاز و عناصر پیرنگی را تقویت کند.

داستان کوتاه «بقالی» نوشته ی برنارد مالامود از مجموعه داستان «کفش های خدمتکار» انتخاب شده است. کتاب «کفش‌های خدمتکار و داستان‌ هایی دیگر» تعدادی از داستان ‌های کوتاه این نویسنده را شامل می‌شود که اغلب آنها برای اولین بار است به فارسی ترجمه شده اند.

«برنارد مالامود» داستان‌ نویس آمریکایی برنده جایزه ملی کتاب آمریکا، پولیتزر و او.هنری است. او در کنار ریموند کارور، ریچارد فورد، فلیپ راث و سال بلو از نویسندگان مطرح قرن بیستم آمریکا است. پس از مرگ این نویسنده در سال ۱۹۸۶ جایزه‌ سالانه ‌ای به نام او، تشکیل شد که به بهترین نویسنده داستان‌ های کوتاه اهدا می‌ شود.

مصطفی بیان

چاپ شده در ماهنامه ادبیات داستانی چوک / آبان ۱۳۹۶

نگاهی به داستان کوتاه «تعمیرکار» نوشته پرسیوال اِوِرِت

در داستان «تعمیرکار» شاهد دو شخصیت داستانی به نام «داگلاس لانگلی» و «شرمن النی» هستیم. شبی سرد در ماه نوامبر که داگلاس برای اولین بار شرمن را دیده بود دو مرد به قصد کشت به جانش افتاده بودند. ظاهرا آنها شرمن را می شناختند و چیزی از او می خواستند. داگلاس با دیدنِ این تصویر به داخل مغازه اش می دود و هفت تیرش را بر می دارد تا بتواند شرمن را از دست آن دو نفر نجات دهد.

آن دو مرد با دیدنِ اسلحه داگلاس پا به فرار گذاشتند. داگلاس، شرمن را به مغازه ی ساندویچ فروشی اش دعوت می کند و از او می خواهد کنار یخچالش بنشیند تا برای شرمن یک ساندویچ و یک شیر داغ آماده کند.

شرمن در هنگام خوردنِ ساندویچ و شیر داغ، متوجه صدای وز وزِ بلند یخچال  و لرزش آن در زیر پایش می شود. شرمن از داگلاس می خواهد یک آدامس به او بدهد. داگلاس از ته جیبش آخرین دانه ی یک بسته آدامس میوه ای را پیدا می کند و به شرمن می دهد. شرمن کاغذ آدمس را باز می کند، آن را توی دهانش می اندازد و همان طور که می جود، روی زمین دراز می کشد. بعد آدامس را از دهانش در می آورد و زیر موتور یخچال می چسباند. وز وز یخچال قطع می شد و بی صدا شروع به کار می کند.

این عامل باعث ادامه ی دوستی داگلاس و شرمن می شود. داگلاس در این داستان با شرمن صحبت می کند و متوجه می شود که شرمن یک تعمیرکار است و می تواند خیلی از دستگاه ها را تعمیر کند. داگلاس از شرمن می خواهد که برای کار کردن در مغازه اش بماند؛ در عوض حقوق کم می تواند در طبقه ی بالای مغازه زندگی کند.

داگلاس، شرمن را نمی شناخت و هیچ چیز از او نمی دانست. اما چیزی ته دلش می گفت که شرمن آدم درستی است؛ آدم درستی که می تواند چیزهای زیادی را هم درست کند (متن داستان).

وقتی داگلاس شب به خانه اش بر می گردد داستان را برای همسرش «شیلا» تعریف می کند. شیلا وقتی متوجه می شود که شرمن توی مغازه تنهاست خشمگین می شود و به همراه داگلاس به مغازه می روند. داگلاس به همراه همسرش سوار بیوک قدیمی شان می شوند و به طرف مغازه گاز می دهند.

وقتی که به مغازه می رسند؛ داگلاس از شرمن می خواهد که به خاطر همسرش مغازه را ترک کند. همسر داگلاس متوجه می شود که ماساژورش که مدتی خراب بوده در این فاصله ی کوتاه توسط شرمن تعمیر می شود. این امر باعث می شود که شیلا موافقت کند تا شرمن در مغازه بخوابد و از فردای آن روز کارش را شروع کند.

مسیر داستان همینطور ادامه پیدا می کند و مغازه ی داگلاس بخاطر حضور شرمن شلوغ می شود؛ زیرا مردم شهر متوجه می شوند شرمن می تواند خیلی از دستگاه های برقی و اسباب بازی های بچه را تعمیر کند و همچنین گرفتاری ها و مشکلات در روابط  خانوادگی را برطرف کند!

داگلاس پرسید: «تو چطور یاد گرفتی همه چیز را درست کنی؟» شرمن پاسخ داد: «کاری ندارد. فقط باید بدانی هر چیز چطور کار می کند.» (از متن داستان).

شرمن با وجود اینکه می تواند همه چیز را تعمیر کند؛ اما انگار هیچ وقت نمی خندد. از گذشته اش چیزی نمی گوید. از مغازه داگلاس هم پا بیرون نمی گذارد.

داستان به اینجا ختم نشد. یک شب، دو پرستار مرد، جنازه ی زنی را که با ماشین تصادف کرده و در راه بیمارستان داخل آمبولانس مُرده بود، با برانکارد داخل مغازه ساندویج فروشی آوردند. آن شب، شرمن آن زن را از مرگ نجات داد.

داگلاس پرسید: «تو آدم زنده کردی…» شرمن پاسخ داد: «من بلدم چیزها را درست کنم.»

«اما آن زن چیز نبود. آدم بود.» (از متن داستان)

خبر نجات آن زن در تمام شهر منتشر شد. خبرنگاران جلوی در ساندویچ فروشی مستقر شدند. شرمن که غمگین بود؛ تصمیم می گیرد فرار کند. زیرا حالا همه می دانند او کجا هست!

شرمن غمگین بود. او می دانست بالاخره این اتفاق تلخ رخ خواهد داد. با وجود اینکه می دانست این اتفاق رخ می دهد، اما همه چیز را درست کرد. چون از او بر می آمد. چون از او می خواستند. «چون ازم بر می آمد. چون ازم می خواستند.» (از متن داستان).

شرمن گفت: «آدم باید مراقب چیزهایی که درست می کند، باشد. اگر سوپاپ یک موتور را درست کنی، اما یاتاقان بسته باشد، موتور همچنان کار می کند اما فشار بیشتر می شود.» شرمن به صورت متعجب داگلاس نگاهی انداخت. «اگر یک کویر را پُرِ آب کنی، احتمالا یک دریا را خالی کرده ای. درست کردن، کار پیچیده ای است.» (از متن داستان).

در پایان داستان شاهد هستیم که همه ی مردم شهر به دنبال شرمن می دوند؛ تا شرمن، آنها را درست کند!

امروز خوانندگان از داستان بیشتر «اطلاعات می خواهند تا «سرگرمی». گرچه عده ای هستند که هنوز هم به عنوان سرگرمی و مشغولیت به داستان روی می آورند، اما داستانی بیشتر آنها را جلب می کند که در ذهن آنها تاثیرگذار باشد و این تاثیر در ذهن آنها بماند.

داستان «تعمیرکار» از آن دسته داستان هایی است که خواننده با خوانش آن به تفکر روی می آورد. نویسنده در این داستان «اطلاعاتی» به خواننده می دهد و از او می خواهد در پایان داستان، فکر کند. به شخصیت «داگلاس» ، «شرمن» و «مردم شهر» که همه می خواهند تا شرمن درستشان کند!

«شروع» و «پایان» داستان با حادثه آغاز می شود. حادثه ای گیرا که خواننده را وادار می کند تا داستان را به اتمام برساند. پایان داستان تلویحا در شروع داستان، نهفته است. نویسنده به خوبی می داند که دقیقا داستان را از کجا شروع کند. «آغاز داستان» یکی از شگردهای داستان نویسی است که نویسنده دقیقا بداند داستان را باید از کجا شروع کند. جمال میرصادقی در کتاب «چگونه می توان داستان نویس شد؟» می نویسد: «بهترین شروع داستان، شروعی است که پیش از آن پیرنگ گسترش باید، به صحنه اجازه داده شود که وضعیت و موقعیت داستان را تشریح کند.» داستان «تعمیرکار» یکی از بهترین شروع ها را دارد. داستان در مقابل مغازه ی ساندویچ فروشی داگلاس شروع می شود، برخورد آن دور مرد ناشناس با شرمن، برخورد داگلاس با شرمن، وضعیت و موقعیت داستان را پیش از آنکه پیرنگ گسترش یابد نشان می دهد.

سوال برای خواننده ایجاد می شود:

• آن دو مرد چه کسی بودند!؟
• چرا شرمن را به قصد کشت می زدند؟
• چرا داگلاس به راحتی به شرمن اطمینان کرد!؟

و سوال های بسیاری که در مسیر داستان در ذهن خواننده ایجاد می شود. این از شگردهای داستان نویسی «پرسیوال اورت» در خلق این داستان است. نویسنده به خوبی می تواند که در آغاز داستان هر چه را در ذهن خود گرد آورده است، تنظیم کند و تمام مهره های شطرنج را در صفحه ی داستانش به درستی بچیند. و وقتی تکه ای از آن را برداریم و یا چیزی به آن اضافه کنیم، یکپارچگی آن را به هم زده ایم. به همین دلیل است که «جمال میرصادقی» در کتابش می گوید: «داستان شبیه حقیقت است، نه خود حقیقت.»

«پرسیوال اورت» نویسنده ی سیاه پوست امریکایی، برنده ی جایزه ی آکادمی هنر و ادبیات امریکا، جایزه قلم اوکلند جوزفین مایلز و جایزه ی ادبیات جدید امریکاست. همچنین از داوران جایزه ی کتاب ملی سال امریکا و جایزه قلم فاکنر بوده است. داستان «تعمیرکار» به عنوان بهترین داستان کوتاه امریکایی سال ۲۰۰۰ انتخاب شده است.

مصطفی بیان

چاپ شده در ماهنامه ادبیات داستانی چوک / شماره ۸۶ / مهر ۱۳۹۶

شخصیت پردازی در داستان کوتاه «شیرینی عسلی» نوشته ی هاروکی موراکامی

داستان در مورد یک مثلث عشقی بین جانپی، تاکاتسوکی و سایوکو است که در دانشگاه با هم دوست می شوند.

جانپی سی و شش سالش بود. در توکیو در دو رشته ی بازرگانی و ادبیات قبول شده بود. بدون کم ترین تردیدی ادبیات را انتخاب کرد و به پدر و مادرش گفته بود بازرگانی می خواند. آنها به هیچ وجه حاضر نمی شدند خرج تحصیلش را در رشته ی ادبیات بدهند. اما خودش هیچ علاقه ای نداشت چهار سال از بهترین سال های زندگی اش را با خواندن کارکرد و اثرات اقتصاد تلف کند. فقط می خواست ادبیات بخواند تا در آینده نویسنده بشود.

جانپی با کارهای نیمه وقتی که در کنار داستان نویسی می گرفت، زندگی اش را می چرخاند. هر داستانی را که تمام می کرد، نشان سایوکو می داد، نظرات روراست و صمیمانه ی او را می شنید و بر اساس پیشنهادهایش با حوصله آنها را ویرایش و بازنویسی می کرد. جانپی عضو هیچ کدام از انجمن های قصه نویسی هم نبود. جانپی برای داستان کوتاه ساخته شده بود. خودش را در اتاقش حبس می کرد، در به روی هر چیز و هر کار دیگری می بست، و بعد از سه روز کار پیوسته و متمرکز، دست نویس اولیه اش را تمام می کرد. بعد از چهار روز آن را به سایوکو و ویراستارش می داد که بخوانند.

تاکاتسوکی، پشت کنکوری و از جانپی یک سال بزرگ تر بود. پسری سرزنده و با اراده بود. رفتار و قیافه اش خیلی زود بقیه را جذب می کرد و خیلی راحت توی هر جمع سر دسته می شد. اما توی درس ها کم می آورد. ادبیات تنها رشته ای بود که در کنکور قبول شده بود. دوست داشت خبرنگار یک روزنامه معتبر بشود.

سایوکو قصد داشت ادبیات انگلیسی را تا استادی دانشگاه ادامه بدهد. مطالعه اش زیاد بود و رمان زیاد می خواند. بعد هم راجع هر کدام از رمان ها با شور و حرارت حرف می زد. موهای زیبایی داشت و در چشم هاش برق هوش و تیزی خاصی دیده می شد. بی شیله پیله بود، احساس و افکار خودش را با ملایمت ابراز می کرد،  با این حال شخصیتی قوی و محکم داشت. وضع بی قیدی داشت و آرایش نمی کرد. یک جور طنز منحصر به فرد هم در وجودش بود و هر وقت چیز خنده داری می گفت، ادای شیطنت آمیزی در می آورد.

جانپی تا پیش از این که سایوکو را ببیند، هیچ وقت عاشق نشده بود و نمی توانست احساس خودش را به سایوکو بروز بدهد. اما تاکاتسوکی برخلاف جانپی خیلی راحت احساسش را به سایوکو منتقل کرد. جانپی با شنیدن این خبر از دوستش تاکاتسوکی، مات و مبهوت شد. تصور می کرد دیگر حق انتخاب ندارد. دلخور و عصبانی نبود. عشق و عاشقی تاکاتسوکی و سایوکو را طبیعی ترین اتفاق دنیا می دانست. به نظر جانپی، تاکاتسوکی تمام ویژگی های لازم را داشت و خودش هیچ کدام را نداشت. آنها شش ماه بعد از فارغ التحصیلی ازدواج کردند.

سایوکو سرِ سی سالگی حامله شد و دخترش، «سالا» را به دنیا آورد. آن موقع سایوکو استادیار بود.

سالا علاقه به شنیدنِ داستان داشت. سالا هیچ وقت چیزی از قصه نمی فهمید، زیرا در وسط قصه فقط سوال می کرد.

هاروکی موراکامی در بیان  وضعیت، موقعیت، رفتار و خُلقیات شخصیت های داستان «شیرینی عسلی» ثابت قدم بوده و در آفرینش شخصیت هایش آزادانه عمل می کند. نویسنده از کوچکترین جزئیات اخلاقی و احساسی شخصیت های داستانش برای خواننده می نویسد تا خواننده بتواند با شخصیت های داستان همذات پنداری کند.

در داستان کوتاه اغلب مجالی برای شخصیت پردازی نیست و شخصیت پردازی بیشتر در رمان کارساز و مهم است؛ اما موراکامی با یاری گرفتن از شرح و توضیح مستقیم، آدم های داستانش را به خواننده معرفی می کند. این روش از شیوه های شخصیت پردازی در داستان نویسی است که نویسنده به طور مستقیم، خصوصیت ها و خصلت های آدم های داستانش را توضیح می دهد.

کل ماجرای این داستان درباره ی زندگی و تحولات درونی و ظاهر جانپی است. در اینجا چون کل ماجرا، حول محور جانپی می گردد، نویسنده درباره خصوصیت، عقاید، رفتار و همه و همه به خواننده اطلاعات می دهد؛ پس جانپی شخصیت اصلی داستان به حساب می آید. سایوکو با تاکاتسوکی ازدواج می کند و بر رفتار جانپی تاثیر می گذارد. خواننده تا حدودی با شخصیت سایوکو و تاکاتسوکی آشنا می شود، اما نه به اندازه شخصیت جانپی. در ابتدا و انتهای داستان خیلی کم با دو شخصیت خرس ماساکیچی و تانکیچی آشنا می شویم و خواننده متوجه می شود که این شخصیت های فرعی تا حدی در تحولات و شکل گیری شخصیت جانپی نقش دارند.

«بایست راهی پیدا می کرد که قصه ی ماساکیچی و تانکیچی را تمام کند. حتما راهی برای نجات تانکیچی از باغ وحش وجود داشت. یک بار دیگر، داستان را از اول در ذهنش مرور کرد. خیلی زود، فکری به سرش زد و کم کم شکل گرفت. تانکیچی هم همان فکر سالا را کرده بود: با عسلی که ماساکیچی جمع کرده بود، شیرینی عسلی می پخت» (متن داستان).

مبانی نظری داستان نویسی نشان می دهد که استفاده از شیوه «توصیف مستقیم» برای نویسنده های تازه کار کم و بیش خسته کننده است البته ناگفته نماند اگر مثل هاروکی موراکامی نویسنده ای ریزبین و خوش بیان باشید می توانید موثر واقع شوید. «پیرل هاگریف» منتقد داستان می نویسد: «استفاده از توصیف مستقیم اگر به شکلی موجز و مختصر مورد استفاده قرار بگیرد، در داستان کوتاه هم می تواند موثر باشد.»

یکی از شگردهای موراکامی در این داستان این است که برای توصیف آدم های داستانش از جزئیات موثر در یک پاراگراف استفاده کرده است یعنی فقط ویژگی های آدم های داستانش را انتخاب و ذکر کرده که هویت اصلی شخصیت داستانش را نشان می دهد. تا سوال احتمالی در ذهن خواننده ایجاد نگردد.

نویسنده در این داستان به ما می آموزد که هیچ قانون و قاعده ی معجزه گری وجود ندارد. بهترین روش برای خلق شخصیت های داستان مان این است که نویسنده، شخصیت های داستانش را با ذهن، حواس و احساسات اش درک کند. برای این که به شخصیت داستان مان نزدیک شویم، باید تلاش کنیم او را به خوبی بشناسیم. آن موقع است که موفقیتمان در زنده کردن او بیشتر می شود.

داستان «شیرینی عسلی» نخستین بار در ماه اوت ۲۰۰۱ در مجله نیویورکر و سپس در مجموعه داستانش، «پس از زلزله»، چاپ شد.

«دلم می خواهد قصه بنویسم که با تمام چیزهایی که تا حالا نوشته ام فرق کند. دلم می خواهد از آدم هایی بنویسم که رویایی در سر دارند و در آرزوی روشنایی، منتظرند شب تمام شد تا بتوانند عزیزان شان را در آغوش بگیرند.» (متن داستان).

مصطفی بیان

چاپ شده در شماره ی ۸۵ مجله ادبیات داستانی چوک / شهریور ۱۳۹۶